Kompensimi i Pronave
Me vendimin nr.236 datë 23.04.2014 të Këshillit të Ministrave “Për miratimin e planit të veprimit për zbatimin e vendimit pilot të Gjykatës Europiane për të Drejtat e Njeriut “Manushaqe Puto dhe të tjerë kundër Shqipërisë”, janë identifikuar dhe masat konkrete që u ndërmorën në përmbushje të detyrave të lëna nga GJEDNJ, si;
- Krijimi i një formule efikase dhe realiste për kompensimin e pronarëve;
- Vendosja e një afati të arsyeshëm dhe të përcaktuar kohor për përfundimin e të gjithë procesit;
- Ofrimi i një zgjidhje të drejtë, duke respektuar normat kushtetuese për të gjithë pronarët.
Të gjitha këto u materializuan në ligjin nr.133 datë 05.12.2015 “Për Trajtimin e Pronës dhe Përfundimin e Procesit të Kompensimit të Pronave”, ndryshuar me ligjin nr. 77, datë 17.11.2022, si dhe aktet nënligjore të dala në zbatim të tij, midis të cilave përmensim VKM nr.223 datë 23.03.2016 “Për përcaktimin e rregullave dhe procedurave për vlerësimin dhe shpërndarjen e fondit financiar dhe fizik për kompensimin e pronave”, ndryshuar me VKM-të nr.766 datë 20.12.2017, nr.1114 datë 24.12.2020 dhe nr. 313 datë 24.05.2023.
Ligji nr.133/2015, i ndryshuar, ka si synim rregullimin dhe shpërblimin e drejtë të kompensimit të pronës, ekzekutimin e vendimeve përfundimtare të kompensimit si dhe përfundimin e procesit brenda afateve të përcaktuara, nëpërmjet fondit të kompensimit.
Ligji nr. 133/2015, i ndryshuar me ligjin nr. 77, datë 17.11.2022 ka qenë objekt shqytimi i Gjykatës Kushtetuese, e cila e ka vlerësuar atë në përputhje me parimin e shtetit të së drejtës, ku aspekte të këtij parimi janë dhe siguria juridike, mbrojtja e të drejtave të fituara, si dhe pritshmëritë e ligjshme.
Sipas Gjykatës Kushtetuese ka një interes publik, i cili duhet të vlerësohet si i rëndësishëm deri në atë masë sa të justifikojë ndërhyrjen e ligjvënësit, referuar dhe opinionit amicus curiae të Komisionit të Venecias.
Neni 6 i ligjit nr.133/2015, i ndryshuar ka parashikuar formulën dhe metodologjinë e vlerësimit financiar të vendimeve përfundimtare për kthimin dhe kompensimin e pronës duke përcaktuar:
1. Për efekt të ekzekutimit, të gjitha vendimet përfundimtare për kthimin dhe kompensimin e pronës do t’i nënshtrohen vlerësimit financiar nga ATP-ja, si më poshtë:
a) prona e njohur për kompensim vlerësohet në bazë të zërit kadastral që ka pasur në kohën e shpronësimit;
b) prona e kthyer vlerësohet duke e përcaktuar atë nga diferenca, që do të rezultojë midis vlerës së saj, sipas zërit kadastral aktual, dhe vlerës së kësaj prone, sipas zërit kadastral në kohën e shpronësimit.
2. Vendimet përfundimtare, që kanë të njohur vetëm të drejtën e kompensimit, vlerësohen financiarisht, sipas zërit kadastral që ka pasur prona në kohën e shpronësimit, sipas shkronjës “a”, të pikës 1, të këtij neni.
2/1. Vlerësimi financiar i vendimeve përfundimtare duhet të sigurojë që vlera e përgjithshme e kompensimit, pavarësisht formës së kompensimit, të jetë jo më pak se 10 për qind e vlerës së pronës, të llogaritur sipas zërit kadastral aktual. Për këtë qëllim, kur pronës së njohur për kompensim i ka ndryshuar zëri kadastral, si dhe nga vlerësimi i vendimeve përfundimtare, sipas pikave 1 dhe 2 të këtij neni, rezulton që subjekti i shpronësuar përfiton më pak se 10 për qind të vlerës së pronës së llogaritur sipas zërit kadastral aktual, prona e njohur për kompensim vlerësohet në bazë të zërit kadastral aktual.
3. Shfuqizuar.
4. Vlerësimi për vendimin përfundimtar që ka njohur të drejtën e kompensimit bëhet duke marrë si referim zërin kadastral, sipas origjinës së pronës, që ndodhet më afër pronës që do të kompensohet, duke u bazuar në hartën e vlerës në kohën e hyrjes në fuqi të këtij ligji. Në rast se pranë pronës që do të kompensohet gjenden disa zëra kadastralë të njëjtë me atë të origjinës së pronës, me distancë të njëjtë dhe me vlera të ndryshme, atëherë për referim në përllogaritje merret zona që ka çmimin më të lartë.
5. Shfuqizuar.
6. Vlera e aksioneve, obligacioneve, kompen-simit financiar apo çdo lloj kompensimi tjetër, duke përfshirë vlerën e pronës së përfituar nga dispozitat ligjore për ndarjen e tokës bujqësore, që subjekti apo trashëgimtarët e tij kanë përfituar më parë, zbritet nga shuma e përllogaritur për kompensim.
7. Për vendimet e kompensimit, të përcaktuara me vlerë dhe ende të paekzekutuara, nga periudha e njohjes së të drejtës për kompensim deri në datën e publikimit, subjektet e shpronësuara do të përfitojnë indeksimin, sipas vlerës zyrtare të inflacionit dhe interesin bankar, sipas mesatares vjetore të nxjerrë nga Banka e Shqipërisë në momentin e hyrjes në fuqi të këtij ligji.
Në përmbajtjen e pikave 1 dhe 2 të nenit 6 të ligjit nr.133/2015, i ndryshuar janë materializuar parimet kryesore të formulës së kompensimit.
Parashikimet e tjera të nenit 6 rregullojnë situate të vecanta, si pjesë e metodologjisë së kompensimit, të cilat gjejnë zgjidhje dhe në dispozita të tjera ligjore.
Në vijim pika 4 e nenit 6 përcakton mënyrën e vlerësimit financiar për vendimet që kanë njohur të drejtën e kompensimit kur nuk mund të përcaktohej lloji i pasurisë apo zëri kadastral në momenrin e shpronësimit. Vlerësimi për këto vendime bëhet duke marrë si referim zërin kadastral, sipas origjinës së pronës, që ndodhet më afër pronës që do të kompensohet, duke u bazuar në hartën e vlerës në kohën e hyrjes në fuqi të këtij ligji, e cila do të jetë reference për të gjithë vlerësimet financiare.
Pika 3 dhe 5 e nenit 6, janë shfuqizuar nga Gjykata Kushtetuese me arsyetimin se janë të paqarta dhe të paparashikueshme, dhe se krijojnë konfuzion në zbatim. Për rrjedhojë qytetarët nuk janë në gjendje të parashikojnë konkretisht masën e kompensimit që u takon.
Në pikën 7 përcaktohet se për vendimet e kompensimit të përcaktuara në vlerë dhe ende të paekzekutuara, nga periudha e njohjes së të drejtës për kompensim deri në marrjen e shpërblimit, subjektet e shpronësuara do të përfitojnë indeksimin, sipas vlerës zyrtare të inflacionit dhe interest banker, sipas mesatares vjetore të publikuar nga Banka e Shqipërisë në momentin e hyrjes në fuqi të këtij ligji.
Në nenin 7 të ligjit nr.133/2015, i ndryshuar, përcaktohen procedurat që duhen ndjekur nga organi për zbatimin e ligjit. Sipas këtij neni, jo vetëm vendimet përfundimtare, por dhe vendimet e ndërmjetme që do të merren deri në përfundim të procesit do të zbatohen sipas parashikimeve të ligjit.
Formula dhe Metodologjia
Me hyrjen në fuqi të ligjit nr.133/2015 “Për Trajtimin e Pronës dhe Përfundimin e Procesit të
Kompensimit të Pronave”, ndryshuar me ligjin nr. 77, datë 17.11.2022, ATP ka vlerësuar financiarisht vendimet përfundimtare që kanë njohur të drejtën e kompensimit për vitet 1993-2013, si dhe ka botuar në Buletinin e Njoftimeve Zyrtare, sipas parashikimeve ligjore.
Vlerësimi financiar i vendimeve kryhet sipas formulës së përcaktuar në legjislacionin e sipërcituar. Ndërsa, për efekt të kompensimit dhe ekzekutimit të vendimeve përfundimtare, vlerësimi financiar bazohet në vlerat e përcaktuara në Hartën e Vlerës, të miratuar me VKM nr.89 datë 03.02.2016 për “Miratimin e hartës së vlerës së tokës në Republikën e Shqipërisë”.
Parimi kryesor i përdorur për metodologjinë e vlerësimit është: “prona e njohur për kompensim vlerësohet në bazë të zërit kadastral që ka pasur në kohën e shpronësimit”.
Në varësi të së drejtës së njohur për kthim, kompensim apo si kombinim i të dyjave vlerësimi financiar kryhet si vijon:
10% ka të bëjë me vlerën e pronës sipas zërit kadastral aktual, e përcaktuar kjo në pikën 3 dhe 4 të nenit 7 të ligjit 133/2015, ndryshuar me ligjin 77/2022, si më poshtë:
1. Të gjitha vendimet përfundimtare, që kanë njohur të drejtën e kompensimit dhe ato që do të merren deri në përfundim të procesit, sipas këtij ligji, do të zbatohen sipas parashikimeve të këtij ligji.
2.Vendimet përfundimtare, që kanë njohur të drejtën e kthimit dhe kompensimit të pronës, kur nuk ka ndryshuar zëri kadastral, vlerësohen financiarisht në përputhje me pikën 1 të nenit 6 të këtij ligji, sipas rregullave të mëposhtme: a) llogaritet vlera e pronës së njohur për kompensim, duke u bazuar në zërin kadastral që ka pasur prona në kohën e shpronësimit; b) llogaritet vlera e pronës së kthyer, e kompensuar fizikisht apo e përfituar në një nga mënyrat e tjera sipas ligjeve që kanë rregulluar kthimin dhe kompensimin e pronave, sipas nenit 6, pika 1, shkronja “b”, të këtij ligji; c) vlera e pronës së kthyer, e llogaritur sipas shkronjës “b” të kësaj pike, i zbritet vlerës së pronës së njohur për kompensim, të llogaritur sipas shkronjës “a” të kësaj pike; ç) në rastet kur vlera e pronës së kthyer është më e madhe sesa vlera e pronës së njohur për kompensim, atëherë vlerësimi financiar i vendimit përfundimtar, që ka njohur të drejtën e kthimit dhe kompensimit të pronës, është i barabartë me zero lek dhe subjekti i shpronësuar konsiderohet i kompensuar. Në rastet kur vlera e pronës së njohur për kompensim është më e madhe sesa vlera e pronës së kthyer, atëherë vlerësimi financiar i vendimit përfundimtar, që ka njohur të drejtën e kthimit dhe kompensimit të pronës, është i barabartë me diferencën që rezulton duke zbritur vlerën e pronës së kthyer nga vlera e pronës së njohur për kompensim.”.
3. Vendimet përfundimtare, që kanë njohur të drejtën e kthimit dhe kompensimit të pronës, kur ka ndryshuar zëri kadastral, vlerësohen financiarisht në përputhje me nenin 6, pika 2/1, të këtij ligji, sipas rregullave të mëposhtme: a) llogaritet vlera e pronës së njohur për kompensim, duke u bazuar në zërin kadastral aktual; b) llogaritet vlera e pronës së kthyer, e kompensuar fizikisht apo e përfituar në një nga mënyrat e tjera sipas ligjeve që kanë rregulluar kthimin dhe kompensimin e pronave, sipas nenit 6, pika 1, shkronja “b”, të këtij ligji; c) vlera e pronës së kthyer, e llogaritur sipas shkronjës “b” të kësaj pike, i zbritet vlerës së pronës së njohur për kompensim, të llogaritur sipas shkronjës “a” të kësaj pike; ç) në rastet kur vlera e pronës së kthyer është më e madhe sesa vlera e pronës së njohur për kompensim, atëherë vlerësimi financiar i vendimit përfundimtar, që ka njohur të drejtën e kthimit dhe kompensimit të pronës, është e barabartë me zero lek dhe subjekti i shpronësuar konsiderohet i kompensuar.
Në rastet kur vlera e pronës së njohur për kompensim është më e madhe sesa vlera e pronës së kthyer, atëherë vlerësimi financiar i vendimit përfundimtar, që ka njohur të drejtën e kthimit dhe kompensimit të pronës, është i barabartë me 10 për qind të diferencës që rezulton duke zbritur vlerën e pronës së kthyer nga vlera e pronës së njohur për kompensim.
4. Vendimet përfundimtare që kanë njohur vetëm të drejtën e kompensimit të pronës, vlerësohen financiarisht në përputhje me nenin 6, pika 2, të këtij ligji, sipas rregullave të mëposhtme:
a) kur nuk ka ndryshuar zëri kadastral i pronës së njohur për kompensim, vlera e pronës llogaritet duke u bazuar në zërin kadastral që ka pasur prona në kohën e shpronësimit;
b) kur ka ndryshuar zëri kadastral i pronës së njohur për kompensim, vlera e pronës llogaritet duke u bazuar në zërin kadastral aktual. Subjekti i shpronësuar kompensohet në masën 10 për qind të vlerës së pronës, sipas zërit kadastral aktual.
5. Përjashtimisht, kur vlerësimi financiar sipas zërit kadastral, që ka pasur prona në kohën e shpronësimit, është më i madh se 10 për qind e vlerës së pronës së llogaritur sipas pikave 3 dhe 4 të këtij neni, subjekti i shpronësuar kompensohet me vlerën e llogaritur sipas zërit kadastral në kohën e shpronësimit”.
Ilustrim me Shembuj:
Vendimi nr. x Bashkia Tiranë
Metodologjia bazuar në ligjin 133/2015:
I është njohur e drejta e kompensimit për sipërfaqen 15000 m2
Zëri kadastral i origjinës është Tokë Bujqësore
Vlerësimi i sipërfaqes së njohur për kompensim:
15000 m2 * 448 lekë/m2 = 6 720 000 Lekë
Formula sipas ndryshimeve me ligjin 77/2022 është si më poshtë:
(vlera aktuale të sip. për kompensim – diferencën e kthimit – vlerën e kompensuar financiarisht – vlerën e sip së kompensuar fizikisht) *10%.
Sa më sipër, përllogaritim vlerën aktuale për sipërfaqen 15000 m2 për kompensim (zëri aktual tokë truall):
(15000 m2 x 3283 lekë/m2) = 49 245 000 lekë.
Për këtë vendim nuk ka sipërfaqe të kthyer, nuk ka përfituar kompensim financiar dhe as kompensim fizik. Pra këto komponentë janë zero.
Bazuar në formulën e mësipërme:
(49 245 000 lekë - 0 lekë – 0 lekë – 0 lekë) x 10% = 4 924 500 lekë ;
Sa më sipër, vlera e publikuar sipas ligjit nr.133/2015 prej (6 720 000 lekë) është më e madhe se vlera e përllogaritur sipas metodologjisë së re (4 924 500 leke),
Në këtë rast subjekti përfiton vlerën 6 720 000 lekë sipas përllogaritjes së metodologjisë së ligjit 133/2015.
Vendimi nr. X, datë …… Qarku X, me të dhënat si më poshtë:
Sipërfaqja e kthyer është 6800 m²;
Sipërfaqja e njohur për kompensim 200 m²
Zëri kadastral i kohës së shpronësimit “tokë bujqësore”
Zëri aktual ‘Tokë truall”
Zona kadastrale ku ndodhet prona zk. 3089.
Cmimi i mirtuar me VKM 89/2016, për pasurinë e llojit “tokë bujqësore” për këtë zonë është 88 lekë/m² dhe për pasurinë e llojit ‘truall” është 2135 m².
Metodologjia bazuar në ligjin 133/2015 ndryshuar me ligjin 77/2022:
Përllogaritim vlerën e sipërfaqes së kthyer si diferencë e vlerës aktuale me atë të shpronësimit:
(6800 m² x 2135 lekë/m² - 6800 m² x 88 lekë/m²) = 13,919,600 lekë (vlera e sip. se kthyer).
Përllogaritet vlera e sipërfaqes për kompensim si më poshtë:
(vlera aktuale të sip. për kompensim – vlerën e sipërfaqes së kthyer) x10%.
200 m² x 2135 lekë /m² = 427,000 lekë vlera e sipërfaqe pë kompensim
(427,000 lekë - 13,919,600 lekë) x 10% = - 1,349,260 lekë.
Në rastin konkret vlera e sipërfaqes së kthyer rezulton më e madhe se vlera e sipërfaqes së njohur me kompensim (13,919,600 lekë > 427,000 lekë).
Në të tilla raste, vendimi konsiderohet me vlerë zero dhe subjekti konsiderohet i kompensuar. Kjo referuar nenit 7, pika 3 gërma “ç” të ligjit ligjit nr.133/2015 , të ndryshuar, ku përcaktohet se: “në rastet kur vlera e pronës së kthyer është më e madhe sesa vlera e pronës së njohur për kompensim, atëherë vlerësimi financiar i vendimit përfundimtar, që ka njohur të drejtën e kthimit dhe kompensimit të pronës, është e barabartë me zero lekë dhe subjekti i shpronësuar konsiderohet i kompensuar”.
Format e kompensimit
1. Subjektet e shpronësuara u nënshtrohen procedurave të kompensimit, sipas përcaktimeve të këtij ligji, bazuar në vendimet përfundimtare për njohje dhe kompensim:
a) financiar;
b) me pronë tjetër të paluajtshme të çdo lloji, me vlerë të barabartë, në pronësi të shtetit;
c) me aksione në shoqëri me kapital shtetëror ose ku shteti është bashkëpronar, që kanë vlerë të barabartë me pronën e paluajtshme;
ç) me vlerën e objekteve, të cilat janë objekt i privatizimit.
2. Procesit të vlerësimit të pronës që do të kompensohet, sipas këtij neni, i nënshtrohen:
a) toka;
b) objektet ndërtimore.
3. Treguesit bazë të vlerës së pronës caktohen të veçantë për tokën dhe objektet ndërtimore. Kur një pronë është bashkim i tokës me objektin ndërtimor, vlera e saj nxirret për njësi, si shumë e vlerave të objektit ndërtimor dhe të tokës mbi të cilën ai ngrihet.
4. Vlera e pronës që kompensohet nxirret sipas përcaktimeve të këtij ligji, duke u bazuar:
a) për tokën, në hartën e vlerës;
b) për objektet, në vendimin e Këshillit të Ministrave për metodologjinë e vlerësimit të pronave të paluajtshme në Republikën e Shqipërisë.
5. Rregullat dhe procedurat e shpërndarjes së fondit të kompensimit, radha e përparësisë ndërmjet formave të kompensimit, si dhe rregullat për kompensimin nëpërmjet një ose disa formave bashkërisht përcaktohen me vendim të Këshillit të Ministrave.
Legjislacioni i jep përparësi kompensimit fizik në pronën e ish-pronarëve dhe vetëm në rast se kjo nuk është e mundur, pra, kur prona konsiderohet e zënë sipas këtij ligji, kalohet në format e tjera të kompensimit.
Të gjitha vendimet përfundimtare, të vlerësuara financiarisht, përfitojnë kompensim sipas rendit të përcaktuar më sipër. Përjashtim nga ky rregull bëjnë rasastet e përcaktuara në kreun IV, të këtij vendimi që lidhet me trajtimin e kërkesave të vecanta për kompensim financiar.
Procedura e kompensimit:
Kompensimi i subjekteve fillon pasi vlerësimi financiar i pronës bëhet përfundimtar. Vlerësimi bëhet përfundimtar kur:
a) ka kaluar afati 30-ditor i njoftimit përmes publikimit të vlerësimit financiar, dhe nuk ka pasur ankim;
b) subjektet e interesuara dhe Avokatura e Shtetit deklarojnë që nuk do të bëjnë ankim;
c) ka ankim dhe është përfunduar shqyrtimi në gjykatat e të gjitha niveleve, duke përfshirë edhe Gjykatën e Lartë.
Vendimet gjyqësore, që kanë ndryshuar vlerësimin financiar të kryer nga ATP-ja për vendime përfundimtare që kanë njohur të drejtën e kompensimit apo edhe vendimet gjyqësore që kanë vlerësuar financiarisht të drejtën e kompensimit, ekzekutohen sipas përcaktimeve të ligjit nr. 133/2015, “Për trajtimin e pronës dhe përfundimin e procesit të kompensimit të pronave”, të ndryshuar, si dhe të procedurave të përcaktuara në aktet nënligjore në fuqi.
Përpara ekzekutimit, ATP-ja përditëson regjistrin e vendimeve të kompensimit, duke publikuar vlerësimet financiare të kryera nga gjykata.
Kur subjekti disponon një vendim përfundimtar të vlerësuar financiarisht, kërkesa për kompensim paraqitet nga subjekti i shpronësuar, trashëgimtarët e tij ose përfaqësuesit me prokurë, së bashku me dokumentacionin tekniko-ligjor, sipas formularit tip të kërkesës, që i bashkëlidhet këtij vendimi dhe është pjesë përbërëse e tij. ATP-ja vijon procedurat për kompensimin e subjekteve sipas rendit kronologjik, duke filluar nga vendimi më i hershëm dhe duke shqyrtuar e verifikuar dokumentacionin sipas formularit nr. 1, në aneksin nr. 2, bashkëlidhur këtij vendimi.
Përparësia ndërmjet formave të kompensimit është, si më poshtë vijon:
a) Kompensimi fizik brenda pronës së njohur subjektit të shpronësuar;
b) Kompensimi fizik nga fondi i tokës;
c) Kompensimi financiar.
Përjashtimisht nga parashikimi i pikës 16/6, të VKM nr.223/2016, e ndryshuar:
a) vendimet përfundimtare, që janë vlerësuar nga organi administrativ apo gjyqësor, me vlerë financiare deri 1 500 000 (një milion e pesëqind mijë) lekë, mund të kompensohen financiarisht në masën 100 (njëqind) % të vlerës së tyre financiare, nëse kërkuesi ka paraqitur kërkesën për t’u kompensuar nëpërmjet kësaj forme si dhe, kur është rasti, kërkuesi heq dorë nga forma e kompensimit fizik, sipas shkronjës “a”, të pikës 16/6, të VKM nr.223/2016, e ndryshuar
b) rastet kur subjekti nuk përfiton kompensim fizik sipas shkronjës “a”, të pikës 16/6, të këtij kreu, dhe ka një vendim përfundimtar, të vlerësuar financiarisht, përfiton kompensim financiar nga fondi financiar i kompensimit, deri në 20% të vlerës totale të kompensimit financiar, por jo më shumë se 10 000 000 (dhjetë milionë) lekë dhe pjesa e mbetur nga vlerësimi i vendimit përfundimtar kompensohet fizikisht nga fondi i tokës.
Subjektet që disponojnë vendime përfundimtare që kanë njohur të drejtën e kompensimit, të vlerësuara financiarisht nga organi administrativ apo gjyqësor, përfitojnë kompensim sipas rendit të përcaktuar në pikën 16/6, të këtij vendimi. Përjashtim nga ky rregull bëjnë rastet e përcaktuara në shkronjën “a”, të pikës 16/7, e pikën 21/1 dhe rastet e parashikuara në kreun IV të këtij vendimi. Kur prona konsiderohet e zënë, në kuptim të ligjit nr. 133/2015, ATP-ja nuk procedon me kompensim fizik mbi këtë pronë, por me një nga mënyrat e tjera të kompensimit. ATP-ja kërkon nga autoritetet përkatëse vendore dhe qendrore informacion nëse mbi ish-pronën e njohur me vendim përfundimtar një subjekti të shpronësuar, që mendohet të parashikohet për kompensim fizik, është miratuar leje ndërtimi ose dhënë ndonjë e drejtë tjetër në përputhje me legjislacionin në fuqi, apo nëse ka filluar procedura për dhënien e kësaj të drejte. Në çdo rast, ATP-ja kërkon informacion nga Agjencia Shqiptare e Zhvillimit të Investimeve dhe Agjencia e Trajtimit të Koncesioneve. ATP-ja disponon sipas përcaktimeve të ligjit nr. 133/2015, lidhur me mënyrën e kompensimit. ATP-ja kryen kompensimin financiar në rastin e parashikuar në shkronjën “a” të pikës 16/7 të këtij kreu dhe kur nuk është i mundur kompensimi, sipas shkronjave “a” dhe “b”, të pikës 16/6, të këtij vendimi.
ATP-ja shqyrton dokumentacionin e subjekteve, duke verifikuar dokumentacionin e lëshuar nga institucionet përkatëse. Në rastet kur ATP-ja vlerëson se për ekzekutimin e vendimit përfundimtar është i nevojshëm një verifikim administrativ, atëherë ajo kryen procedurën verifikuese, sipas procedurave të përcaktuara në Kodin e Procedurave Administrative.
Vlera financiare e vendimeve përfundimtare do të indeksohet sipas pikës 6/1, të nenit 16, të ligjit nr.133/2015, të ndryshuar. ATP-ja kryen ekzekutimin e vendimit përfundimtar duke i shtuar vlerës financiare fillestare dhe indeksimin sipas interesit bankar të mesatares vjetore të nxjerrë nga Banka e Shqipërisë.
ATP-ja njofton publikisht, nëpërmjet faqes zyrtare të institucionit, Buletinit të Njoftimeve Zyrtare dhe/ose në media, listën e subjekteve që përfitojnë nga Fondi i Kompensimit të Pronave.
Në rastet e vendimeve përfundimtare që kanë njohur të drejtën e kompensimit për pronat e përmbytura nga liqenet artificiale, si dhe të vendimeve të kompensimit të përcaktuara me vlerë, të cilat i janë nënshtruar vlerësimit financiar, sipas pikës 7, të nenit 6, të ligjit nr. 133/2015, “Për trajtimin e pronës dhe përfundimin e procesit të kompensimit të pronave”, por që u mungon harta shoqëruese e vendimit sa i takon sipërfaqes së njohur për kompensim, ATP-ja vijon procedurat e ekzekutimit të tyre në mungesë të hartës dhe të statusit juridik të pronës. Mënyra e kompensimit për këto vendime do të kryhet sipas shkronjës “b” të pikës 16/6 ose sipas shkronjës “a” të pikës 16/7, të këtij vendimi. Në rastet kur subjektet që disponojnë një vendim kompensimi të përcaktuar në vlerë pa hartë shoqëruese dhe të vlerësuar financiarisht, sipas pikës 7, të nenit 6, të ligjit nr. 133/2015, “Për trajtimin e pronës dhe përfundimin e procesit të kompensimit të pronave”, kërkojnë të aplikojnë sipas sipas shkronjës “a” të pikës 16/6 të këtij vendimi, atëherë vendimi duhet të plotësohet me hartë nga organet gjyqësore.
KËRKESAT E VEÇANTA PËR KOMPENSIM FINANCIAR
Të gjithë subjektet që kanë një vendim përfundimtar kompensimi, pavarësisht rendit kronologjik të tij dhe llojit të zërit kadastral të pronës së vlerësuar, kanë të drejtë të aplikojnë pranë ATP-së me kërkesë të veçantë, ku shprehin vullnetin për t’u kompensuar financiarisht. Kërkesat e veçanta për kompensim financiar do të trajtohen sipas kësaj procedure:
a) Kur subjekti kërkon të kompensohet financiarisht brenda 1 viti, atëherë ai përfiton 20% të vlerës së kompensimit dhe heq dorë nga pjesa tjetër e kësaj vlere;
b) Kur subjekti kërkon të kompensohet financiarisht brenda 3 vjetësh, atëherë ai përfiton 30% të vlerës së kompensimit dhe heq dorë nga pjesa tjetër e kësaj vlere;
c) Kur subjekti kërkon të kompensohet financiarisht brenda 5 vjetësh, atëherë ai përfiton 40% të vlerës së kompensimit dhe heq dorë nga pjesa tjetër e kësaj vlere. Prioritet do të kenë aplikimet që kërkojnë të kompensohen financiarisht brenda 1 viti, nga kërkesat për kompensim brenda 3 apo 5 vjetësh.
Për aplikimet sipas shkronjës “b”, vlera e kompensimit ndahet në 3 këste, nga 10% për çdo vit, ndërsa për aplikimet sipas shkronjës “c”, vlera e kompensimit ndahet në 5 këste, nga 8% për çdo vit.
KOMPENSIMI FIZIK NË PRONËN E SUBJEKTIT TË SHPRONËSUAR
ATP-ja, pas përfundimit të procedurës sipas kreut I të këtij vendimi, fillon procedurën e kompensimit duke i dhënë përparësi kompensimit fizik në pronën e subjektit të shpronësuar. Vetëm në rastet kur kjo nuk është e mundur, ATP-ja kalon në format e tjera të kompensimit. Subjekteve të shpronësuara u kompensohen pa kufizim fizikisht, brenda pronës së njohur, pronat e paluajtshme të lira, sipas përcaktimeve të ligjit, me përjashtim të tokës bujqësore, e cila kompensohet deri në 100 ha. Në rast se subjekti ka në vlerë më shumë se 100 ha tokë bujqësore për tu kompensuar, kompensimi realizohet ose në një zë tjetër kadastral ose në një formë tjetër kompensimi, sipas rendit të përcaktuar në pikën 16/6 të VKM nr.223/2016, e ndryshuar. Subjekteve të shpronësuara u kompensohen fizikisht, sipas kritereve të ligjit 133/2015, edhe pasuritë e paluajtshme, toka me vendndodhje brenda territoreve turistike, në rastet kur këto prona nuk janë të zëna, sipas përcaktimit të neneve 4 dhe 25, pika 1, të ligjit. 26/6. Subjekteve të shpronësuara u kompensohen fizikisht pronat e paluajtshme, në pronësi apo administrim të institucioneve shtetërore, pas marrjes së konfirmimit nga ana e tyre, që këto prona janë jashtë destinacionit të veprimtarisë së tyre dhe nuk kryejnë funksion publik, si dhe në rastet kur këto prona nuk janë të zëna, sipas përcaktimit të neneve 4 dhe 25, pika 1, të ligjit nr. 133/2015, I ndryshuar. Subjektet e shpronësuara, pronat e të cilave janë përmbytur nga ndërtimi i hidrocentraleve, trajtohen sipas dispozitave të ligjit, me përjashtim të rasteve kur kanë përfituar sipas legjislacionit për shpronësimet për interes publik. Kur pas aplikimit të kësaj forme kompensimi mbetet ende vlerë për t’u kompensuar, ky kryhet sipas rendit të përcaktuar në pikën 16/6 të këtij vendimi. Sipas rastit, ATP-ja kryen verifikimet e nevojshme për të përcaktuar se mbi këtë pronë nuk ka të miratuar leje ndërtimi, apo të drejta të tjera në përputhje me legjislacionin në fuqi. Vendimi i ATP-së për njohjen e së drejtës për kompensim fizik përcakton pronën në kufij, sipërfaqe dhe në pozicion gjeografik të saktë dhe regjistrohet në Agjencinë Shtetërore të Kadastrës.
REGJISTRI I KOMPENSIMIT
Agjencia e Trajtimit të Pronave (në vijim ATP), në mbështetje dhe në zbatim të Ligjit nr. 133/2015 “Për trajtimin e pronës dhe përfundimit te procesit te kompensimit te pronave”, neni 16, pika 1 ka publikuar Regjistrin (kliko këtu) e të gjitha vendimeve që njohin të drejtën e kompensimit të pronës së subjekteve të shpronësuar, gjithashtu pjesë e këtij regjistri janë dhe vlerësimi vetëm financiar, i vendimeve përfundimtare që kanë njohur të drejtën e kompensimit për vitet 1993 dhe 1994.
Regjistri së bashku me vlerësimet financiare për vendimet e kompensimit për vitet 1993 dhe 1994 u publikua në 30 maj 2016, në Buletinin e Njoftimeve Zyrtare Nr. 16, si dhe në faqen zyrtare të ATP-së.
(ATP brenda një afati 3 vjeçar ka realizuar vlerësimin vetëm financiar të vendimeve që kanë njohur të drejtën për kompensim sipas metodologjisë së përcaktuar në ligjin nr. 133/2015). Regjistrat e Kompensimit ndër vite – (kliko këtu)
Për të gjithë ato subjekte që kanë një vendim të vlerësuar financiarisht lutemi të njiheni me vlerësimin dhe të aplikoni online në portalin e-albania në shërbimet përkatëse.
Hapat e procedurës:
►Agjencia njofton publikisht subjektet e interesuara.
►Subjektet që disponojnë një vendim përfundimtar të vlerësuar financiarisht kanë të drejtë të aplikojnë për kompensim.
►Subjektet kanë patur të drejtë që brenda një afati prej 6 muajsh nga data e publikimit të plotësonin dokumentacionin e munguar.
►Çdo palë e interesuar ka patur të drejtë të ankohet kundër vlerësimit financiar të kryer nga ATP-ja për përcaktimin e vlerës së pronës në Gjykatën Administrative të Apelit brenda 30 ditëve nga dita e publikimit, vetëm për vlerën e kompensimit.
Në zbatim të VKM-së nr. 223, datë 23.03.2016, të ndryshuar Agjencia e Trajtimit të Pronave fton subjektet për tu njohur me vlerësimin nëpërmjet faqes zyrtare të ATP-së ose në Buletinet e Njoftimeve Zyrtare, dhe të aplikojnë online në portalin e-albania pasi të kenë plotësuar dokumentacionin përkatës.
Dokumentacioni që duhet të paraqisni:
►Dokument identifikimi.
►Konfirmim nga ASHK përkatëse mbi gjendjen juridike të pronës që kompensohet dhe nëse është ushtruar apo jo e drejta e parablerjes (përveç rasteve të tokave të përmbytura nga liqenet apo hidrocentralet dhe vendimeve me vlerë).
►Deklaratë noteriale e nënshkruar nga subjekti i shpronësuar/përfaqësuesi me prokurë i të gjithë trashëgimtarëve ligjorë të subjektit të shpronësuar, përmes së cilës subjektet vetëdeklarojnë nëse a) vendimi përfundimtar i kompensimit apo vlerësimi i tij është ankimuar apo jo në rrugë gjyqësore, b) nëse këto subjekte kanë qenë apo jo të paditur apo persona të tretë në proceset gjyqësore me objekt ankimin e vendimit për të cilin ata aplikojnë, c) nëse për vendimin për të cilin aplikojnë kanè përfituar ose jo kompensim fizik/financiar, d) nëse kanë perfituar apo jo nga ligji nr. 7501/1991 “Për token” apo akte të tjera të dala në zbatim të tij.
►Dëshmi trashëgimie nëse ka ndryshuar rrethi i trashëgimtarëve.
►Prokurë e nënshkruar nga të gjithë trashëgimtarët e ligjshëm, ku si tagër i nevojshëm të jetë dhe e drejta për të tërhequr vlerën financiare në emër të tyre.
►Vërtetim për numrin e llogarisë bankare.
► Mandat pagesë (Shkarkoni faturën këtu)